آیه 54 سوره یونس
| <<53 | آیه 54 سوره یونس | 55>> | |||||||||||||||
| |||||||||||||||||
محتویات
ترجمه های فارسی
و اگر در (آن روز) مردم ستمکار مالک روی زمین باشند آرزو کنند که همه دارایی خود را فدا دهند (تا مگر خویشتن را از عذاب برهانند و نتوانند) و چون عذاب را مشاهده کنند حسرت و پشیمانی خود را پنهان دارند (که شماتت از مردم نکشند) و در حق آنها حکم به عدل شود و به آنان هیچ ستمی نخواهد شد.
اگر [در قیامت] برای هر کسی که ستم کرده همه ثروتی که در زمین است فراهم باشد، یقیناً آن را برای بازخرید خود [از عذاب جاودانه] می پردازد؛ و زمانی که عذاب را ببینند [از شدت شرمساری] پشیمانی و اندوه خود را پنهان می کنند، ومیان آنان به عدالت و انصاف داوری می شود و مورد ستم قرار نخواهند گرفت.
و اگر، براى هر كسى كه ستم كرده است، آنچه در زمين است مى‌بود، قطعاً آن را براى [خلاصى و] بازخريد خود مى‌داد. و چون عذاب را ببينند پشيمانى خود را پنهان دارند، و ميان آنان به عدالت داورى شود و بر ايشان ستم نرود.
اگر هر گنهكارى صاحب همه روى زمين باشد، خواهد كه خود را بدان از عذاب بازخرد. و چون عذاب را بنگرند پشيمانى خويش در دل نهان دارند. ميانشان به عدالت حكم شود و مورد ستم واقع نگردند.
و هر کس که ستم کرده، اگر تمامی آنچه روی زمین است در اختیار داشته باشد، (همه را از هول عذاب،) برای نجات خویش می‌دهد! و هنگامی که عذاب را ببینند، (پشیمان می‌شوند؛ امّا) پشیمانی خود را کتمان می‌کنند (، مبادا رسواتر شوند)! و در میان آنها، بعدالت داوری می‌شود؛ و ستمی بر آنها نخواهد شد!
ترجمه های انگلیسی(English translations)
معانی کلمات آیه
لافتدت: فديه: عوض . افتداء: عوض دادن . «افتدت»: عوض داد.
تفسیر آیه
تفسیر نور (محسن قرائتی)
وَ لَوْ أَنَّ لِكُلِّ نَفْسٍ ظَلَمَتْ ما فِي الْأَرْضِ لَافْتَدَتْ بِهِ وَ أَسَرُّوا النَّدامَةَ لَمَّا رَأَوُا الْعَذابَ وَ قُضِيَ بَيْنَهُمْ بِالْقِسْطِ وَ هُمْ لا يُظْلَمُونَ «54»
اگر براى هر كس كه ستم كرده، آنچه در زمين است مى‌بود، قطعاً همه‌ى آن را (براى نجات از قهر الهى و باز خريد خود) مى‌داد. آنان با ديدن عذاب، پشيمانى خود را پنهان مى‌كنند (تا شماتت نشوند) و ميانشان به عدالت داورى مى‌شود و بر آنان ستم نرود.
نکته ها
فديه دادن براى نجات از عذاب، در آيات ديگر هم مطرح شده است. از جمله آيه‌ى «ما فِي الْأَرْضِ جَمِيعاً وَ مِثْلَهُ مَعَهُ لَافْتَدَوْا بِهِ» «1» حتّى اگر دو برابر آنچه در زمين است بدهند، از عذاب خدا نجات نمى‌يابند.
همچنين در سوره‌ى معارج مى‌فرمايد: مجرم دوست دارد آن روز، همه‌ى فرزندان، همسر، برادر و فاميل و آنچه را در زمين است فديه دهد تا نجات يابد، امّا پذيرفته نمى‌شود. «2»
پیام ها
1- در قيامت، براى مجرم راه نجاتى نيست و كسى يا مالى فداى ديگرى نمى‌شود. وَ لَوْ ...
2- حبّ نفس، قوى‌ترين غريزه در انسان است. زيرا حاضر است همه‌ى هستى را براى نجات خود فدا كند. «ما فِي الْأَرْضِ لَافْتَدَتْ بِهِ»
3- مجرمان براى آنكه گرفتار شماتت نشوند، پشيمانى خود را در دل پنهان نگاه
«1». رعد، 18 و زمر، 47.
«2». معارج، 11- 15.
جلد 3 - صفحه 585
مى‌دارند. «1» «أَسَرُّوا النَّدامَةَ»
4- در قيامت، برخى پشيمانى خود را با گفتنِ اى كاش ... آشكار مى‌كنند، برخى دست خود را مى‌گزند و برخى هم با سكوت و كتمان آن را پنهان مى‌كنند. «أَسَرُّوا النَّدامَةَ»
5- رهبران شرك، در قيامت پشيمانى خود را پنهان مى‌كنند تا از زيردستان خجالت نكشند. «2» «أَسَرُّوا النَّدامَةَ»
6- در دادگاه عدل الهى، نه قدرت كارساز است، «ما أَنْتُمْ بِمُعْجِزِينَ» و نه ثروت. ما فِي الْأَرْضِ ...
7- در دنيا ممكن است به خاطر اشتباه قاضى به كسى ستم شود، امّا در قيامت خطايى نيست و به كسى ستمى نمى‌شود. «قُضِيَ بَيْنَهُمْ بِالْقِسْطِ وَ هُمْ لا يُظْلَمُونَ»
8- در مجازات ظالم هم به عدالت رفتار كنيم. «ظَلَمَتْ، لا يُظْلَمُونَ»
«1». تفسير صافى.
«2». تفسير مجمع‌البيان.
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
وَ لَوْ أَنَّ لِكُلِّ نَفْسٍ ظَلَمَتْ ما فِي الْأَرْضِ لافْتَدَتْ بِهِ وَ أَسَرُّوا النَّدامَةَ لَمَّا رَأَوُا الْعَذابَ وَ قُضِيَ بَيْنَهُمْ بِالْقِسْطِ وَ هُمْ لا يُظْلَمُونَ (54)
وَ لَوْ أَنَّ لِكُلِّ نَفْسٍ ظَلَمَتْ: و اگر هر آينه هر نفس ظالم كافرى را. ما فِي الْأَرْضِ: آنچه در زمين است از اموال و املاك او را باشد. لَافْتَدَتْ بِهِ:
هر آينه فديه دهد به تمام آن تا خويشتن را از عذاب بازخرد، و دل خوش باشد كه از سختى و عظم و هول عذاب برهد و خلاص شود. وَ أَسَرُّوا النَّدامَةَ لَمَّا رَأَوُا الْعَذابَ: و پنهان كنند پشيمانى از كردار و رفتار خود را، وقتى كه ببينند عذاب را شماتت بر آنها نباشد. يا رؤساى كفره و گمراهان پنهان نمايند پشيمانى را از سفله و تابعين، تا زبان ملامت به ايشان دراز نكنند.
تنبيه- در سبب اين اخفا وجوهى است:
اول: آنكه چون عذاب را ببينند مبهوت و متحير شوند به حدّى كه طاقت گريه و زارى ندارند سواى پنهان كردن پشيمانى خود، مانند كسى كه امر غريب با عظمتى را كه مشاهده كند واله و متحير، كلمه‌اى نگويد.
دوم: از شدت شرمندگى و سرزنش قوم، پشيمانى را مخفى نمايند. چنانچه در مجمع «1»- از حضرت صادق عليه السّلام روايت شده كه فرمود: پنهان كنند پشيمانى را و حال آنكه در آتشند، به جهت ترس شماتت دشمنان ايشان را.
سوم: آنكه پنهان كنند اين ندامت را به جهت آنكه حقيقتا خالص گردانند آن را براى خداى تعالى. و در اين تهكم و توبيخ است نسبت به آنها و اخلاصشان، يعنى چون اخلاص را در غير وقت آرند فايده‌اى به آنها ندارد، بلكه
«1» مجمع ج 3 ص 116.
ج5، ص 338
واجب بود بر ايشان در دنيا وقت تكليف، اخلاص را دارا شوند.
وَ قُضِيَ بَيْنَهُمْ بِالْقِسْطِ: حكم كرده شود ميان ايشان به راستى و دادستائى. وَ هُمْ لا يُظْلَمُونَ: و ايشان ظلم گرديده نشوند و ستم ديده نگردند در حكم و قضاوت نه در عذاب و عقوبت، براى آنكه آنچه به سرشان آيد از بدى افعال و نتيجه اعمالشان است، و خود به سوء اختيار، كفر و قبايح را اختيار كردند؛ لذا نتايج عذاب بر آنها وارد شد.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
وَ يَسْتَنْبِئُونَكَ أَ حَقٌّ هُوَ قُلْ إِي وَ رَبِّي إِنَّهُ لَحَقٌّ وَ ما أَنْتُمْ بِمُعْجِزِينَ (53) وَ لَوْ أَنَّ لِكُلِّ نَفْسٍ ظَلَمَتْ ما فِي الْأَرْضِ لافْتَدَتْ بِهِ وَ أَسَرُّوا النَّدامَةَ لَمَّا رَأَوُا الْعَذابَ وَ قُضِيَ بَيْنَهُمْ بِالْقِسْطِ وَ هُمْ لا يُظْلَمُونَ (54) أَلا إِنَّ لِلَّهِ ما فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ أَلا إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ وَ لكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لا يَعْلَمُونَ (55) هُوَ يُحيِي وَ يُمِيتُ وَ إِلَيْهِ تُرْجَعُونَ (56)
ترجمه
و استخبار ميكنند از تو كه آيا حقّ است آن بگو ارى قسم به پروردگارم كه آن هر آينه حقّ است و نيستيد شما عاجز كنندگان
و اگر آنكه ميبود از براى هر نفسى كه ستم كرده آنچه در زمين است هر آينه فدا دادى بآن و پنهان دارند پشيمانى را چون ديدند عذاب را و حكم كرده شود ميانشان بعدل و آنها ستم كرده نميشوند
آگاه باشيد بدرستيكه مر خدا را است آنچه در آسمانها و زمين است آگاه باشيد همانا وعده خدا حقّ است ولى بيشتر آنها نميدانند
او زنده ميكند و ميميراند و بسوى او بازگشت مينمائيد.
تفسير
كفّار بر سبيل استهزاء يا استفهام حقيقى سؤال مينمودند از پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم كه آيا وعده عذاب و دعاوى تو از قبيل نبوّت خود و امامت على عليه السّلام و غيره حقّ است يا باطل لذا آنحضرت مأمور شد قسم ياد كند بذات احديّت كه حق است و ضمنا اشاره فرمايد كه تدبير شما در برابر تقدير الهى تأثير ندارد و نميتوانيد جلوگيرى از اراده حق و وقوع مراد او نمائيد چون عجز در ساحت ربوبى راه ندارد هر وقت بخواهد عذاب را بر شما نازل و حق را بمن له الحقّ و اصل خواهد فرمود چنانچه در كافى از امام صادق عليه السّلام و در مجالس و عياشى ره از امام باقر عليه السّلام نقل نموده كه سؤال از امامت على عليه السّلام شده بود كه پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم قسم به حق بودن آن ياد فرمود و اگر از براى هر كس كه ظلم نموده در باره خود بشرك و كفر يا در باره آل محمد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم به انكار حقّ ايشان تمام خزائن و اموال و زخارف دنيا باشد فديه خواهد داد براى دفع عذاب از هول و وحشت آن و قبول نخواهد شد در قيامت يا در وقت رجعت چنانچه قمّى ره فرموده در تفسير ظلمت يعنى آل محمد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم و در تفسير لافتدت يعنى در رحمت و در آنوقت از شدّت خوف و هراس بطورى مبهوت و متحيّر ميشوند كه قادر بر اظهار ندامت و پشيمانى هم نيستند و در مجمع و قمّى و عياشى از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه جهت اخفاء آنها ندامت
جلد 3 صفحه 27
خودشان را كراهت از شماتت دشمنان است و در آنروز بين ظالمان و مظلومان بعدالت حكم شود و حاكم خداوند است كه بكسى ظلم نميكند خواه ظالم باشد خواه مظلوم چون هر چه در آسمانها و زمين است مملوك او است پس احتياج ندارد كه ظلم كند و خلف وعده فرمايد ولى بيشتر مردم بمعارف حقّه جاهل و از براهين عقليّه غافلند و نميدانند كه فعل قبيح از مصدر حسن و خير صادر نميشود و اختيار احياء و اماته با او است كسى نميتواند از مملكت او خارج و از تحت قدرت او بيرون رود و همه بايد در يكروز به اصل خود و حكم او و حساب و ثواب و عقابش رجوع نمايند.
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
وَ لَو أَنَّ لِكُلِّ نَفس‌ٍ ظَلَمَت ما فِي الأَرض‌ِ لافتَدَت بِهِ وَ أَسَرُّوا النَّدامَةَ لَمّا رَأَوُا العَذاب‌َ وَ قُضِيَ بَينَهُم بِالقِسطِ وَ هُم لا يُظلَمُون‌َ (54)
و لو بر فرض محال از براي هر نفسي که ظلم كرده باشد آنچه که در روي زمين است هر آينه فداء دهد بآنچه که دارد و پنهان كند ندامت خود را از اتباع و مريدان موقعي که مي‌بيند عذاب را و حكم ميشود بين آنها بعدل و بآنها ظلم نميشود.
بسيار اينکه آيه شريفه منطبق ميشود بر كلام آنكه گفت
(النار و لا العار)
و بهمين كلام اشاره دارد فرمايش حضرت ابي عبد اللّه عليه السّلام در رجز خود
(الموت خير من ركوب العار و العار خير من دخول النار.)
و لو امتناعيه است زيرا احدي ممكن نيست مالك تمام روي زمين باشد از جواهرات و نباتات و حيوانات و معادن بر فرض محال أَنَّ لِكُلِّ نَفس‌ٍ ظَلَمَت معلوم است مراد ظلم بزرگي است که قابل هيچگونه تداركي نيست مثل ظلم
جلد 9 - صفحه 406
در امر ولايت ما فِي الأَرض‌ِ آنچه که در روي زمين و اعماق زمين است لَافتَدَت بِهِ تمام اينها را بعنوان فداء بدهد که از عذاب نجات پيدا كند قبول نميشود وَ أَسَرُّوا النَّدامَةَ پشيمان شده از ظلمي که كرده لكن اظهار پشيماني نزد اتباع و سفله و مريدان نميكند و پنهان ميكند پشيماني خود را و اينکه فداء را موقعي بدهد لَمّا رَأَوُا العَذاب‌َ فرداي محشر که مشاهده ميكند عذاب را جواب شرط محذوف است لوضوحه يعني ما تقبل منه و جمله بعد دلالت بر آن ميكند و آن وَ قُضِيَ بَينَهُم بِالقِسطِ آنچه عذاب شوند كمتر از استحقاق آنها است و لو بقدر علم خود آنها را عذاب فرمايد وَ هُم لا يُظلَمُون‌َ زائد بر استحقاق عذاب نميشوند.
تنبيه- مسئله فداء در باب جهاد كفار و مشركين که اسير مسلمين ميشدند يا محكوم بقتل ميشدند يا بغلامي و كنيزي مسلمين بر حسب تقسيم در ميآمدند مگر آنكه خود يا كسان خود فداء دهند و آزاد شوند، و مستفاد از اخبار اينست که فداء در قيامت هم هست لكن در حق مؤمنين که بواسطه بعض معاصي استحقاق عذاب دارند كساني از كفار و مخالفين مخصوصا از نصّاب که در حق مؤمنين ظلم كردند گناه آنها را بر اينها بار ميكنند در مقابل ظلم بآنها و مؤمنين را نجات ميدهند و اگر مظلوم گناهي ندارد گناه بستگان و دوستان او را بار ميكنند و آنها را نجات ميدهند.
و از اينکه بيان استفاده ميشود که اگر گناه تمام شيعه را بار كنند بر ظالمين بامير المؤمنين و صديقه طاهره و ائمه معصومين عليهم السلام مخصوصا حضرت ابا عبد اللّه را باز تدارك ظلم آنها نميشود، و در اينکه باب اخبار بسياري داريم در مجلد سوم كلم الطيب متعرض شده‌ايم.
407
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 54)- در این آیه روی عظمت این مجازات مخصوصا در قیامت تکیه کرده، می‌گوید: آن چنان عذاب الهی وحشتناک و هول انگیز است که «اگر هر یک از ستمکاران مالک تمام ثروتهای روی زمین باشند، حاضرند همه آن را بدهند» تا از این کیفر سخت رهایی یابند (وَ لَوْ أَنَّ لِکُلِّ نَفْسٍ ظَلَمَتْ ما فِی الْأَرْضِ لَافْتَدَتْ بِهِ).
در واقع آنها حاضرند بزرگترین رشوه‌ای را که می‌توان تصور کرد، برای رهایی از چنگال عذاب الهی بدهند تا سر سوزنی از مجازاتشان کاسته شود، اما کسی از آنها نمی‌پذیرد.
مخصوصا بعضی از این مجازاتها جنبه معنوی دارد و آن این که: «آنها هنگامی که عذاب را ببینند (پشیمان می‌شوند اما) پشیمانی خود را کتمان می‌کنند» مبادا رسواتر شوند (وَ أَسَرُّوا النَّدامَةَ لَمَّا رَأَوُا الْعَذابَ).
سپس تأکید می‌کند: «که با همه این احوال در میان آنها به عدالت داوری می‌شود، و ظلم و ستمی در باره آنان نخواهد شد» (وَ قُضِیَ بَیْنَهُمْ بِالْقِسْطِ وَ هُمْ لا یُظْلَمُونَ).
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:
تفسیر های فارسی
ترجمه تفسیر المیزان
تفسیر خسروی
تفسیر عاملی
تفسیر جامع
تفسیر های عربی
تفسیر المیزان
تفسیر مجمع البیان
تفسیر نور الثقلین
تفسیر الصافی
تفسیر الکاشف
پانویس
- ↑ تفسیر احسن الحدیث، سید علی اکبر قرشی
منابع
- تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
- اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم
- تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
- تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
- برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
- تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم